Sukiennice

Sukiennice — centralny budynek krakowskiego Rynku Głównego to jedna z najbardziej rozpoznawalnych budowli Krakowa. Warto wiedzieć, że nazwa „Sukiennice” pochodzi od sukna, jednego z podstawowych towarów jakie można było tutaj zakupić. Sukno to materiał wełniany wytwarzany w specjalny sposób, dziś rzadko używany, ale możemy go zobaczyć np. na stołach bilardowych lub też na wystawie w podziemiach Rynku, gdzie zrekonstruowany jest kram sukienny. Większości z nas budynek kojarzy się ze Złotym Wiekiem XVI i rządami królów z dynastii Jagiellonów, kiedy to w ówczesnej stolicy — dzięki działalności mistrzów włoskich — powstawały arcydzieła sztuki renesansowej. Trzeba jednak wiedzieć, że Sukiennice, to nie tylko renesans.

Początkowo Sukiennice były to po prostu dwa rzędy kramów handlowych oraz uliczka pomiędzy nimi,  założone w XIII w. z polecenia księcia Bolesława Wstydliwego. Następnie, jeszcze w dobie gotyku, kramy przekształcono w jedną, okazałą budowlę. Struktura ta spłonęła w roku 1555. Sławetnej przebudowy dokonali m.in. Jan Maria Padovano, Santi Gucci oraz mistrz Pankracy. Najbardziej charakterystycznym elementem renesansowych Sukiennic jest attyka, czyli pionowa ścianka dachowa, zakrywająca dach właściwy. Attyka Sukiennic stała się wzorem nie tylko dla innych budowli na terenie Krakowa, ale i całego kraju, a nawet krajów ościennych. Miała ona nie tylko znaczenie dekoracyjne, ale jak najbardziej praktyczne — chodziło tu o osłonięcie dachu właściwego i zapobieganie przemieszczaniu się ognia w czasie pożaru pomiędzy dachami sąsiadujących budynków. Attykę Sukiennic zdobią charakterystyczne maszkarony, pokraczne twarze ni to ludzi, ni to dziwacznych stworów. Niektórzy uważają, że były to portrety członków rady miejskiej… Arkadowe podcienia, czyli kolejny bardzo charakterystyczny motyw architektoniczny Sukiennic, to już z kolei koniec wieku XIX — projekt architekta Tomasza Prylińskiego. Kapitele kolumn projektował sam Jan Matejko.

W krzyżu Sukiennic — prowadzącym z jednej strony Rynku na drugą — zawieszono osławiony nóż, którym wedle legendy jeden z budowniczych mariackich wież, targany pychą i zawiścią, zabił drugiego — swego rodzonego brata. Nóż jest autentycznie średniowieczny, prawdopodobnie przed wiekami służył do oszelmowywania złodziei, czyli do obcinania im uszu. Na samym środku krzyża Sukiennic warto spojrzeć pod nogi, by zobaczyć tablicę upamiętniającą lokację miasta na prawie niemieckim w 1257 r.

Współczesne Sukiennice można z grubsza podzielić na trzy sekcje: parter, piętro i podziemia. Parter to naturalnie królestwo pamiątek i handlu ukierunkowanego głównie na potrzeby turystów.  Na piętrze znajduje się galeria malarstwa i rzeźby polskiej XIX wieku. Jest to historycznie pierwszy na ziemiach polskich budynek Muzeum Narodowego (1879 r.). Można tu oglądać m.in. monumentalne malarstwo Jana Matejki. W 2010 r. galeria została ponownie udostępniona po 4 latach remontu. A podziemia to przesławne już muzeum — oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, zwane popularnie podziemiami Rynku.

Zachęcamy do zwiedzania zarówno galerii, jak i podziemi Sukiennic — oba miejsca dostarczają unikatowych wrażeń, pierwsze pozwala zetknąć się ze sztuką, a drugie z żywą historią miasta.