Cmentarz Rakowicki

Ten największy w Krakowie cmentarz o powierzchni aż 42 hektarów jest nekropolią niezwykłą, o szczególnym znaczeniu dla kultury miasta. To pierwszy cmentarz komunalny w Krakowie, wcześniej  do końca wieku XVIII, zmarłych grzebano na cmentarzach przykościelnych, co powodowało problemy natury sanitarnej. W 1796 roku Austriacy zlikwidowali m.in. cmentarz przy Bazylice Mariackiej, a w 1801 roku przystąpiono do zakładania ogromnego cmentarza na gruntach zakupionych od karmelitów — cmentarza zwanego później Rakowickim. Jako pierwsza została tu pochowana w 1803 roku młodziutka Apolonia z Lubowieckich Bursikową, której grób z czasem popadł w niepamięć — dziś upamiętnia go tablica wmurowana po lewej stronie od wejścia głównego. Z czasem teren cmentarza poszerzano, a w 1861 roku położono kamień węgielny pod obecną kaplicę cmentarną, konsekrowaną w roku kolejnym. Kaplica nosi wezwanie Zmartwychwstania Pańskiego.

Na tej niezwykłej nekropolii pochowano wielu zasłużonych Polaków; powstały tu między innymi wielkie zbiorowe mogiły weteranów powstań narodowych — listopadowego i styczniowego, ofiar rewolucji 1848 r. oraz Legionów Polskich, jak również symboliczny pomnik pomordowanych w latach 1939-45 i kwatera partyzancka z czasu II wojny światowej.

Zwiedzanie cmentarza ułatwiają tablice orientacyjne znajdujące się przy wejściu na cmentarz. Niektóre grobowce to prawdziwe dzieła małej architektury, przy ich wznoszeniu pracowali najlepsi krakowscy architekci, tacy jak Teofil Żebrawski, Feliks Księżarski, Zygmunt Langman, Edward Stehlik i Sławomir Odrzywolski. Pracowało tu też wielu utalentowanych rzeźbiarzy, by wymienić choćby Tadeusza Błotnickiego, Konstantego Laszczkę czy Piusa Welońskiego.

Czytelników najbardziej zapewne zainteresuje, jakie powszechnie znane osobistości pochowane są na Cmentarzu Rakowickim. Otóż jest takich postaci bardzo wiele, wymienię tylko te naprawdę powszechnie znane (zgodnie z moim subiektywnym wyborem):

– Karol Wojtyła senior — ojciec Jana Pawła II

– Wisława Szymborska, poetka, noblistka

– Tadeusz Pankiewicz — Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, właściciel słynnej Apteki pod Orłem

– Jerzy Nowosielski — malarz, pisarz ikon

– Wojciech Kossak — malarz, współautor Panoramy Racławickiej

– Tadeusz Kantor — reżyser, scenograf, założyciel teatru Cricot 2

– Jerzy Jarocki, reżyser teatralny

– Ignacy Daszyński — działacz socjalistyczny, współzałożyciel PPS

– Teodor Axentowicz — malarz i grafik pochodzenia ormiańskiego

– Andrzej Bursa — poeta, prozaik, dziennikarz

– Joachim Badeni — dominikanin, mistyk, duszpasterz akademicki, autor książek

– Marek Grechuta — poeta, piosenkarz, kompozytor, malarz

– Jan Matejko — malarz

– Józef Mehoffer — malarz, witrażysta

– Piotr Michałowski — malarz

– Helena Modrzejewska — aktorka

– Piotr Skrzynecki — twórca, reżyser,  konferansjer kabaretu Piwnica pod Baranami

– Janusz Kurtyka — historyk, prezes IPN, ofiara Katastrofy Smoleńskiej

– Rozalia Celakówna — pielęgniarka, mistyczka (obecnie toczy się jej proces kanonizacyjny)